Do zwalczania lub wykrywania pożaru, a także ograniczania jego skutków używane są urządzenia przeciwpożarowe stałe lub półstałe, które uruchamiane są samoczynnie lub ręcznie. W skład systemu sygnalizacji pożarowej oraz systemu ostrzegawczego wchodzą m.in.
- urządzenia odbiorcze alarmów pożarowych
- urządzenia sygnalizacyjno- alarmowe
- instalacje oświetlenia ewakuacyjnego
- pompy
- klapy odcinające przeciwpożarowe
- urządzenia oddymiające
- hydranty i ich zawory
Chcąc ugasić pożar w początkowej jego fazie używa się podręczny sprzęt gaśniczy, tj. agregaty gaśnicze, kule, hydronetki, gaśnice, hydranty powstania, a także koce gaśnicze. Jedną z zalet podręcznego urządzenia gaśniczego jest łatwość stosowania oraz mały ciężar. Pozwala to na użycie go przez osoby nieposiadające specjalnych uprawnień. Jego sposób użycia znajduje się zazwyczaj na etykiecie, która jest naklejona bezpośrednio na sprzęcie. Natomiast kule gaśnicze są kulami styropianowymi wyposażonymi z ładunek pirotechniczny z wypełnieniem gaśniczym w proszku. Kulę należy wrzucić do ognia. To powoduje wybuch oraz pokrycie pożaru materiałem gaśniczym.
Przepisy dotyczące sprzętu gaśniczego
Zgodnie z obowiązującymi normami w Polsce urządzenia gaśnicze muszą być poddawane przeglądom technicznym oraz konserwacji przynajmniej raz do roku. Oznacza to okresowe sprawdzenie stanu technicznego urządzeń gaśniczych i agregatów. Dodatkowo należy przestrzegać zasad zawartych w instrukcji obsługi danego sprzętu, które indywidualnie określają częstotliwość czynności konserwacyjnych ustalonych przez producenta. W wyjątkowych przypadkach, np. w gospodarce morskiej, w górnictwie, przemyśle chemicznym lub budynkach o szczególnym zagrożeniu, terminy konserwacji i przeglądu mogą być częstsze, ponieważ wpływają one na skuteczność gaśniczą oraz stan techniczny. Decyzję w tej sprawie podejmuje administrator obiektu. Przegląd techniczny ma na celu zapewnić prawidłowe działanie sprzętu w sytuacji, kiedy będzie on potrzebny. Częścią przeglądu jest konserwacja, która przywraca sprawność techniczna danego urządzenia bez konieczności jego naprawy. Z kolei naprawą nazywamy czynności warsztatowe mające na celu przywrócenie prawidłowych funkcji użytkowych wliczając montaż i demontaż sprzętu, czyszczenie, malowanie, wymianę środka gaśniczego i odpowiednie badanie jego wytrzymałości, a także specjalne oznakowanie urządzenia. Na gaśnicy kontrolki serwisowej umieszcza się datę oraz odpowiednio ustalony termin następnego przeglądu. Usługa zostaje udokumentowana protokołem.
Kiedy należy wykonać przegląd?
Przegląd jest obowiązkowy w przypadku:
- drzwi i bram przeciwpożarowych
- hydrantów wewnętrznych oraz elementów ich instalacji
- urządzeń zapobiegających rozprzestrzenianiu się dymu
- urządzeń oddymiających
- elementów i instalacji oświetlenia ewakuacyjnego
- gaśnic przewoźnych i przenośnych
- instalacji gaśniczych stałych i półstałych
- elementów i urządzeń wchodzących w system sygnalizacji pożarowej i systemów ostrzegawczych dźwiękowych, które umożliwiają rozgłaszanie komunikatów głosowych i sygnałów ostrzegawczych na potrzeby bezpieczeństwa
Węże, które są częścią wyposażenia hydrantów wewnętrznych należy poddać próbie ciśnieniowej sprawdzając maksymalne ciśnienie robocze. Wszystkie niezbędne szczegóły zostały zawarte w Polskiej Normie dotyczącej konserwacji tych hydrantów. Próba powinna odbyć się raz na 5 lat. W przypadku większości gaśnic panuje taka sama zasada. Ponadto sugerowana jest wymiana ich środka gaśniczego w tym samym czasie. Zbiorniki ciśnieniowe gaśnic o objętości wyższej niż 5 dm3 również powinny być regularnie badane i legalizowane przez UDT (Urząd Dozoru Technicznego). Wyjątkiem jednak jest gaśnica śniegowa. Jej termin ważności wynosi nawet 10 lat, a datę ostatniego badania UDT można sprawdzić na górnej części butli, gdzie została ona wybita. Gaśnice wyposażone w manometr powinny zostać poddawane konserwacji niezależnie od narzucanych okresowych przeglądów. Wyznacznikiem powinna być strzałka znajdująca się poniżej obszaru skali zaznaczonej na zielono. To samo tyczy się gaśnic, które były wcześniej próbnie uruchamiane lub kiedy uruchomiono dźwignię gaśnicy. Także w sytuacji wbicia zbijaka albo umieszczenia na zewnątrz zaworu, który wyzwala napędzający środek gazowy. Pod nakaz konserwacji zalicza się również gaśnice z zerwanymi plombami, które zostały umieszczone na dźwigni uruchamiającej, zaworze bezpieczeństwa lub zaworze butli przez konserwatora czy producenta. Ponadto gaśnice z uszkodzeniem mechanicznym, m.in. rozbitym manometrem, przekrzywionym zaworem, brakiem pokrętła, korozją lub przeciętym albo dziurawym wężem. Szczególnie kiedy nie posiadają czytelnego terminu ważności badań na kontrolce. Chcąc wykonać odpowiednią konserwację lub remont urządzenia podstawowym elementem jest posiadanie specjalistycznego sprzętu, jakościowych części zamiennych oraz odpowiednich środków chemicznych do uzupełniania gaśnic. Warto pamiętać, jak ważne jest powierzanie tego zadania sprawdzonym oraz uprawnionym do tego zakładom lub indywidualnym osobom. Oddając nasz sprzęt nieautoryzowanym firmom możemy się spodziewać szybkiej awarii lub naruszenia przepisów o ochronie przeciwpożarowej, a co za tym idzie nieuniknionych konsekwencji. Wszystkie czynności serwisowe powinny być wykonywane zgodnie z wytycznymi narzuconymi przez producentów oraz standardami, które gwarantują utrzymanie prawidłowej sprawności technicznej każdego rodzaju sprzętu. Dzięki wybraniu zakładu świadczącego najwyższy standard oferowanych usług i dedykowanego wyłącznie wykonywaniu remontów sprzętu i przeglądów technicznych możemy być spokojni, że zostanie on wykonany zgodnie z wymogami.
