Wózki widłowe to kołowe pojazdy mechaniczne wykorzystywane powszechnie w wielu gałęziach przemysłu na całym świecie. Mają swoje miejsce nie tylko w halach i magazynach, wykorzystuje się je również w zakładach produkcyjnych i gospodarstwach rolnych. Czym wyróżnia się wózek widłowy i kto może go obsługiwać?
Wózek jezdniowy, potocznie zwany po prostu wózkiem widłowym, to pojazd przystosowany do operowania ciężkimi ładunkami. Składa się on z następujących elementów konstrukcyjnych:
- Kabina operatora
- Maszt
- Widły
- Karetka wideł
W zależności od rodzaju wózka i jego przeznaczenia konstrukcja może się nieco różnić. Wózek widłowy jest skomplikowanym technicznie urządzeniem – występują w nim także:
- Układ napędowy
- Układ hydrauliczny
- Układ kierowniczy
- Układ chłodzenia
- Układ paliwowy
Dodatkowo budowa wózka widłowego oraz jego zastosowanie, zależą w dużej mierze od rodzaju silnika, jaki będzie umieszczony w urządzeniu. W wózkach widłowych znaleźć można trzy rodzaje silników:
- Napęd elektryczny, napędzany przy pomocy ładowanych akumulatorów lub baterii. Takie wózki widłowe nadają się świetnie do pracy wewnątrz (zerowa emisja spalin i cicha praca silnika).
- Napęd na gaz, wykorzystujący podpiętą do wózka butlę gazową. Uważany jest za tani w eksploatacji, dodatkowo pozwala na długi czas pracy (w sytuacji, gdyby skończył się gaz, wystarczy podpiąć nową butlę i kontynuować pracę).
- Napęd dieslowy, najgłośniejszy i najmniej ekologiczny, jednak nadal powszechnie wykorzystywany. Ze względu na dużą emisję spalin wózek widłowy z takim napędem nadaje się jedynie do pracy na zewnątrz bądź w dobrze wentylowanym miejscu. Pomimo swoich wad wózki widłowe z napędem dieslowym charakteryzuje bardzo wysoka wydajność.
Jak widać osoby szukające wózka widłowego odpowiedniego dla swojej firmy mają szczęście – jest tyle różnych rodzajów wózków, że każdy powinien znaleźć coś, co będzie mu odpowiadać.
Rodzaje wózków widłowych
Wózki widłowe wykorzystywane są w wielu różnych branżach. Nie każdy wózek nadaje się do każdego miejsca i zadania. Dlatego też, przed inwestycją w wózek widłowy dobrze zastanowić się nad tym, jaki rodzaj wózka najbardziej się sprawdzi w określonych warunkach. Oto kilka z popularniejszych rodzajów.
Wózek widłowy wysokiego składowania
Sposób działania wózków wysokiego składowania nie różni się zasadniczo od reszty wózków. Zostały przygotowane do skomplikowanych manewrów w wąskich alejkach magazynowych i operowania ciężkim ładunkiem na znacznej wysokości. Wózki tego typu można najczęściej spotkać w magazynach, gdzie mają zastosowanie w manewrowaniu paletami. Wykorzystuje się je do zdejmowania bądź umieszczania palet na wysoko położonych półkach magazynowych. Charakterystyczna jest dla nich wysokość masztu. W konstrukcji wózków wysokiego składowania stosuje się maszty dwu i trzy częściowe, zapewniające zasięg nawet do ośmiu metrów. Z uwagi na zadanie, do którego są przeznaczone, charakteryzuje je też niewielki udźwig jak na wózki widłowe.
Wózek widłowy, unoszący operatora i ładunek
Niektóre zadania, w których wykorzystuje się wózki widłowe, mogą wymagać od operatora ogromnej precyzji ze względu na transportowany ładunek. W takich wypadkach najczęściej stosuje się wózki widłowe unoszące operatora i ładunek. W wózkach tego typu kabina operatora unosi się razem z widłami na maszcie, zapewniając operatorowi dokładny widok na to, jak operuje ładunkiem. Wózki tego typu zwiększają też pole widzenia operatora, pozwalając mu na manewrowanie ładunkiem tam, gdzie w wypadku normalnego wózka widłowego nie sięgałby wzrokiem.
Wózek widłowy ze zmiennym wysięgiem
Wózki widłowe ze zmiennym wysięgiem, zwane także ładowarkami teleskopowymi, służą do przewożenia ładunku w trudnych warunkach. Ładowarki teleskopowe to wózki widłowe posiadające największy możliwy zakres ruchu wideł. Ze względu na swoją konstrukcję pozwalają one na manewrowanie ładunkiem zarówno w pionie jak i poziomie. Wyposażone są w ramię ze zmiennym wysięgiem, pozwalające na łatwe przenoszenie masywnych ładunków i operowanie nimi w przestrzeni. Wózki tego rodzaju posiadają napęd na cztery koła, co czyni je wyjątkowo przydatnymi przy pracy w trudnych warunkach. Z tego też powodu często można je spotkać np. w gospodarstwach rolniczych. Wózki widłowe tego typu charakteryzuje też duże maksymalne obciążenie, sięgające nawet do dwudziestu dwóch ton. Ramię ładowarki jest w stanie wynieść ten ciężar nawet na wysokość do trzydziestu metrów, dlatego wózek widłowy ze zmiennym wysięgiem sprawdzi się idealnie wszędzie tam, gdzie pojawi się potrzeba, aby manewrować ciężkimi ładunkami.
Uprawnienia na wózki widłowe
Wózki widłowe zaliczają się w Polsce do urządzeń objętych dozorem technicznym. Kierowanie lub operowanie taką maszyną wymaga posiadania odpowiednich kompetencji. Wózki widłowe obsługiwane w niewłaściwy sposób mogą stanowić poważne zagrożenie, zarówno dla operatora jak i innych osób. Nieodpowiednio dostosowana prędkość bądź ciężar ładunku może prowadzić do wywrócenia się maszyny. Dlatego też, zanim zacznie się korzystać z wózka widłowego, należy najpierw zdać egzamin, poświadczający posiadanie odpowiednich umiejętności. W Polsce wyróżnia się trzy kategorie pozwoleń na wózki widłowe:
- I WJO – 5-letnie uprawnienia
Najbardziej popularna kategoria, ze względu na fakt, że łączy w sobie wszystkie pozwolenia gwarantowane przez pozostałe dwie kategorie. Posiadacz takich uprawnień może prowadzić wszystkie wózki widłowe w tym także wszystkie wózki specjalizowane, czyli wysokiego składowania, unoszące operatora i ładowarki teleskopowe. Warto poświęcić czas na kurs, z uwagi na to, że uprawnia on do wykonywania zawodu operatora wózków widłowych we wszystkich kategoriach.
- II WJO – 10-letnie uprawnienia
Ta kategoria uprawnień pozwala na prowadzenie wózków widłowych jezdnych, jednak bez wózków specjalizowanych. Uprawnienia te pozwalają prowadzić każdy wózek widłowy jezdny, niezależnie od rodzaju napędu czy dostępnej maksymalnej wysokości.
- III WJO – 10-letnie uprawnienia
W ramach tej kategorii, nadawane są uprawnienia do obsługi jedynie tych wózków widłowych, które prowadzone są przed operatorem. Zalicza się do tego wózki jezdniowe podnośnikowe i prowadzone.
Kurs na wózki widłowe jest dostępny dla osób indywidualnych – w formie szkolenia otwartego oraz dla grup zorganizowanych – w formie szkolenia zamkniętego. Kurs na wózki widłowe może przejść każdy, kto:
- Posiada przynajmniej podstawowe wykształcenie
- Ukończył osiemnaście lat
- Nie posiada przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania zawodu operatora wózka widłowego
Każdy, kto spełnia te podstawowe warunki, może starać się o zdobycie uprawnień potrzebnych do zastania operatorem wózka widłowego.
